-
1 юньгә кертү
= юньгә китерү1) приводи́ть/привести́ в поря́док, надлежа́щий (прили́чный) вид2) нала́живать/нала́дить ( дела)3) убира́ть/убра́ть; украша́ть/укра́сить4) выха́живать/вы́ходить (больного, ребёнка и т. п.)5) воспи́тывать/воспита́ть; перевоспи́тывать/перевоспита́ть ( невоспитанного)тәки юньгә керттем бит — всё-таки я его́ перевоспита́л
-
2 юньгә китерү
-
3 юньгә салу
см. юньгә кертү -
4 юнь
I сущ.1) с указ. мест. сторона́, направле́ние ( движения)бу юньгә — в э́ту сто́рону
теге юньгә — в ту сто́рону
2) поря́док, испра́вность ( во внешнем виде); поря́дочность, прили́чие ( в поведении); осмы́сленность, целесообра́зность (в движении, деятельности)бүлмәнең юне — испра́вность ко́мнаты
кешенең юне — поря́дочность челове́ка
эшенең юне юк — нет то́лку (целесообра́зности) в его́ рабо́те
3) толк; результа́тюнь чыгамы бу эштән? — есть ли толк от э́той рабо́ты?
4) перен. материа́льная возмо́жность (деньги и т. п.)түләргә юнь юк — нет возмо́жности плати́ть
(Алла) җан биргәнгә юнь бирә — посл. (бог) е́сли дал ду́шу, то даёт и возмо́жность (жить)
5) перен.; диал. си́ла, спосо́бность, мочьбу эшкә юнең җитәме? — хвата́ет (хва́тит) у тебя́ сил на э́ту рабо́ту?
•- юньгә китерү
- юньгә керү
- юньгә килү
- юньгә салу••II прил.; редкоюньгә түгел, түнгә — не к хоро́шему, не к добру́
поря́дочный, толко́выйIII прил.; разг.юнь кеше — поря́дочный челове́к
недорого́й, дешёвыйсм. җүнюнь бәягә — за недорогу́ю це́ну, по дешёвке
-
5 и
I 1. межд.1) выраж. одобрение, похвалу, радушие; о, о-о, уи, дөнья бәясе кеше ул! — о, он бесце́`нный челове́к!
и-и, хуш киләсез, кадерле кунаклар! — о-о, добро́ пожа́ловать, дороги́е го́сти!
2) изумление, восхищение, восторг; ух, о, у, эх, ну и, ну-ну, вот э́то даи, нинди матур рәсем! — о, кака́я краси́вая карти́на!
и, аты да аты! — ну и конь! конь так конь!
и-и, нинди матур күренеш! — о, како́е краси́вое зре́лище!
3) удивление, догадку, недоумение, изумление; ну, ба, ба-аи-и, сез икәнсез! Күрми дә торам — ба, э́то вы! Я и не замеча́ю
и, тиздән cәгать сигез тула икән! — о, ско́ро уже́ во́семь часо́в!
и, таптың сөйләр нәрсә! — ну, нашёл о чём говори́ть!
4) несогласие; ах, ой, тьфу, ну, ну и, ну и ну, э-эхи, бу нинди сафсата! — тьфу, что за вздор!
и, җебегән авыз! — ну и размазня́!
и, менә син ничек! — э, вон ты как!
и, шулай эшләргә ярыймы соң! — ну ра́зве мо́жно так поступа́ть!
5) равнодушие, порицание; фи, нуи, безнең өчен яңалыкмыни бу! — фи (ну), ра́зве э́то но́вость для нас!
2.и, синең белән бәхәсләшеп торам ди! — фи, была́ нужда́ спо́рить с тобо́й
частица усил. при повторах гл. ох, и, ох и, ну ии орышты, и орышты соң мине! — ох, брани́ла, ох и брани́ла же меня́
IIи кычкырырга, и бәхәсләшергә тотынды — и дава́й крича́ть, и дава́й спо́рить
••игә-чөйгә килү — см. игә килү 1)
игә-чөйгә китерү — см. игә китерү 1)
игә-юньгә килү — остепени́ться
ие килү — нала́живаться, нала́диться, ула́диться
ие килсә, көе килми — (погов.) то но́ров него́ж, то хара́ктером не приго́ж
- и булу- игә кертү
- игә килү
- игә китерү
См. также в других словарях:
тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
